کد مطلب:189352 شنبه 1 فروردين 1394 آمار بازدید:270
جایگاه خردورزی دینی از نگاه امام باقر
امام باقر علیه السلام جایگاه ویژه ای برای فقه و تعمیق در آن و به اصطلاح تفقه در دین قائل بودند و فقیه در دین را شخصیتی ممتاز و برجسته معرفی می كردند و می فرمودند: «مُتَفَقِّهٌ فِی الدّینِ اَشَدُّ عَلَی الشَّیْطانِ مِنْ عِبادَةِ أَلْفَ عابِدٍ؛ [1] وجود یك فقیه در دین برای شیطان از عبادت هزار عابد سخت تر است.»
ایشان ضمن تشویق و ترغیب دیگران به تفقه در دین می فرمودند: «تفَقّهُوا فِی الْحَلالِ وَالْحَرامِ وَ اِلاّ فَاَنْتُمْ اَعْرابٌ؛ [2] در حلال و حرام تفقه كنید تا از «اعراب» [بادیه نشین] نباشید.»
همچنان كه خداوند متعال درباره ی نادانی و جهل اعراب بادیه نشینی كه به سختی اسلام را می پذیرفتند، فرمود: «اَلاَْعْرابُ اَشَدُّ كُفْرا ونِفاقا»؛ [3] «اعراب [بادیه نشین] كفر و دورویی شان بیشتر است.» اگر چه روایت فوق به طور مستقیم دلالت بر اجتهاد ندارد، اما می توان گفت كه به گونه ای تلویحی به ترغیب و تشویق مردم نسبت به آن می پردازد. از این رو، امام باقر علیه السلام نسبتا در این زمینه به اصحاب و نزدیكان خود سخت گیر به نظر می رسیدند و گاه با تهدید زمینه های تحریك آنان را برای دنبال كردن این سنت فراهم می آوردند و می فرمودند: «اگر جوانی از جوانان شیعه را نزد من آورند كه دنبال تفقه در دین نباشد، او را تنبیه خواهم كرد.» [4] كه از این مطلب به خوبی حساسیت و اهمیت موضوع فهمیده می شود.
ایشان ضمن تشویق و ترغیب دیگران به تفقه در دین می فرمودند: «تفَقّهُوا فِی الْحَلالِ وَالْحَرامِ وَ اِلاّ فَاَنْتُمْ اَعْرابٌ؛ [2] در حلال و حرام تفقه كنید تا از «اعراب» [بادیه نشین] نباشید.»
همچنان كه خداوند متعال درباره ی نادانی و جهل اعراب بادیه نشینی كه به سختی اسلام را می پذیرفتند، فرمود: «اَلاَْعْرابُ اَشَدُّ كُفْرا ونِفاقا»؛ [3] «اعراب [بادیه نشین] كفر و دورویی شان بیشتر است.» اگر چه روایت فوق به طور مستقیم دلالت بر اجتهاد ندارد، اما می توان گفت كه به گونه ای تلویحی به ترغیب و تشویق مردم نسبت به آن می پردازد. از این رو، امام باقر علیه السلام نسبتا در این زمینه به اصحاب و نزدیكان خود سخت گیر به نظر می رسیدند و گاه با تهدید زمینه های تحریك آنان را برای دنبال كردن این سنت فراهم می آوردند و می فرمودند: «اگر جوانی از جوانان شیعه را نزد من آورند كه دنبال تفقه در دین نباشد، او را تنبیه خواهم كرد.» [4] كه از این مطلب به خوبی حساسیت و اهمیت موضوع فهمیده می شود.
[1] بصائر الدرجات في فضائل آل محمد صلي الله عليه و آله، ابوجعفر بن الحسين بن فروخ صفار القمي، قم، منشورات مكتبة آية الله العظمي المرعشي النجفي، 1404ق، ص7.
[2] بحارالانوار، ج1، ص214.
[3] توبه / 98.
[4] بحارالانوار، ج1، ص214.